Saphal Diaries

म शहरमा बसेर मेरो प्यारो गाउँलाइ सधै मिस गरिरहन्छु। म मेरो गाउँमा छदा ताराहरु गन्दै निदाउने मान्छे जुनसँगै पुलकित हुने मान्छे खोलासँगै झंकारित हुने मान्छे बर्खाको झरिसँगै रुझ्ने मान्छे आज खै के प्राप्ति गर्नलाइ मेरो कुनै साइनो नलाग्ने यो बिरानो ठाउँमा गुम्सिरहेछु भन्छन् स्याललाइ दशा लाग्यो भने शहर तिर पस्छ रे। गाउमा भालेको डाकसँगै उठ्ने म घर छोडेदेखि म बेटुङ्गो भएको छु कुनबेला बिहानी मुस्कुराउछ कुनबेला दिनले बिदाइ लिन्छ खै केहि थाहा हुन्न लगाम लगाएको घोडा जस्तै एकोहोरो भएको छु खुशिको त के कुरा गर्नु यहा उदासिनताले बितेका छन कयौ ननिदाएका रातहरु। यो शहरको रमझमले नछोएको मान्छे म एकदिन यी शहरका दुखहरुलाइ छाडेर मेरो त्यहि आफ्नो गाउँ फर्कनेछु त्यहि भिर पाखाहरुसँग रमाउनेछु त्यहि खोलाको पानिले शहरका सारा मैलाहरु पखालेर फेरि मेरो खुशि फर्काउनेछु।

मलाइ माफ गर मेरा प्रिय गाइबस्तुहरु मैले तिमीहरुको आँशुलाइ चाहेर पनि पुछ्न सकिन। कहिले परिस्थिति त कहिले बाध्याताले अन्तिममा तिमिहरुको मनपर्ने खाना खुवाउदै तिमीहरुलाइ भारिमनले बिदा गर्नुपर्ने यदि तिमिहरुमा पनि हाम्रो जस्तै ज्ञान भैदिएको भए हाम्रो बिरूद्द लड्थ्यौ होला तिर्मो अजंगको शरिरको अगाडि हाम्रो केनैपो लाग्थ्यो होला र तर तिमीहरुलाइ त्यस्तै बनाईदियो त्यसैले तिमीहरु सधै हाम्रो स्वर्थ मुताबिक चल्नुपर्ने। खै कसरि बिर्सनु र ? मामलीबाट माया गरि दिएको सेति बाख्रा बेच्दा आमा रुनुभएको घरको गर्जो टार्न छिमेकि गाउमा हल गोरु बेच्दा घर सम्झि फर्केर आएको बाबाको उपचार गर्न ध्यानु गाइ बेच्दा बाटोमा आफ्नो बच्चालाइ सम्झि कराउदै गएको सम्झनाहरु पनि कति कति आफुले पालेको जिब जन्तुहरु पनि सबै परिवार जस्तो लाग्दो रहेछ छुट्टिन्दा सधै आशु झर्ने। हामी भनेको यो दुनियामा केहि दिनको पाहुना मात्र रहेछौ आज तिमीहरु कहा छौ म तिमीहरुको गोठाले कहा छु छ त केबल सम्झना छ अनि तिमीहरुको अगाध स्नेह छ तर म जहा भएपनि मेरो यो जिबन रहेसम्म तिमीहरुको अभाब महसुस गरिरहनेछु तिमीहरुको जिबन राम्रो चलोस मेरो सदैब यहि कामना तिमीहरु...

In a popular story, emperor Akbar asks his courtiers about the punishment that should be meted out to the character who had dared pull his moustache. The imperial court immediately explodes into a fit of collective rage. Everyone agrees that the perpetrator should be given capital punishment of the harshest order. With a disarming smile, Birbal pleads that the offender be rewarded with a sweet, for nobody other than the emperor’s grandson would dare do such a thing.

म प्रेममा सहिद भएको नबराज मानबता हराएको त्यो मुलुकमा मैले आत्मसमर्पण गरेको सन्देस पठाइरहेछु। हजुर म दलितनै थिए तिम्रो लुगा सिलाइदिने तिम्रो हरेक शुभ कार्यहरुमा मंगल धुनले साइत गरिदिने तिम्ले पुज्ने मन्दिरहरुलाइ तिम्रो कल्पनाका मुर्तिहरु कुदिदिने तिम्रो खेतबारिमा मेरो पसिना रोपेर तिम्रो खुशिहरु फलाइदिने आफु भोको पेट बसेर सधै तिम्रो भलाइ ठान्ने म त्यहि पानि नचल्ने मान्छे थिए। म कस्तो समाजमा जन्मेको थिएछु मेरो श्रम र सिप तिमीलाइ चल्ने तर मेरो जात तिमीलाइ नचल्ने मैले कसैलाइ मन पराउनु पनि तिम्रो आज्ञाको तोक लाग्नुपर्ने खै म कुन कोणबाट थिएर मानब सधै तिम्रो दायरामा बाचेको थिए। मैले तिम्रो दसगजालाइ नाघ्न खोज्दा तिम्रो क्रुरताको सिमा नाघ्यो मेरो बिभत्स हत्या गर्यो मसँगै मेरा साथिहरु मारिए तर यो पहिलो घटना थिएन म एक प्रतिनिधि पात्र मात्र हु हिजो पनि भएकानै थिए भोलीपनि अबस्य हुनेनै छन्। अरु देशमा कानुनसँग मान्छे डराउछ मेरो देशमा ठिक उल्टो छ त्यसैले म मेरो हत्यसँग खुशि छु किनभने म हरेक दिन मर्नुभन्दा सधैको लागि मर्नु मलाइ उचित लाग्यो मेरा हत्याराहरुलाइ...

नेपाली हामी जहा बसेपनि देशलाइ दुख्दा हाम्रो मन रुन्छ। हाम्रो मातृभूमि सगरमाथाझै मुस्कुराए हामीलाइ शान्तिको अनुभुति हुन्छ। स्वर्गझै लाग्ने प्रकृतिको अनुपम छटा हिमालमा डाफे र मुनाल नाच्ने। यहि हो भगवान बुद्दको तपोभुमि बिश्वलाइ शान्तिको मार्ग देखाउने। बिभिन्न जातिको एउटै फुलबारी हो यो अनेकतामा एकताको सुत्रमा बाधिएको छ। इतिहासमा कहिल्यै पराधिन नभएको मेरो देश बिर गोर्खालीको बिरता संसारले गाएको छ। पुर्बमा हाम्रो पालाम र साकेला राम्रो पश्चिमम चुट्का र ख्यालीले मनै लोभ्याउने। बैरीको सामु खुकुरी हो सान हाम्रो ढाका टोपीले कहिल्यै झुक्न नदिने।

उपकारी गुणी व्यक्ति निहुरन्छ निरन्तर । फलेको वृक्षको हाँगो नझुकेको कहाँ छ र श्रीखण्डमा बसी सर्प कहाँ हुन्थ्यो र निर्विष मूर्खका मनमा अर्ती गालीतुल्य बिझाउँछ । दूधपान गरी सर्प खालि विष बहाउँछ ।

नमस्ते यहहरु सबैलाई। आज मलाइ तपाइहरु समक्ष केहि कुरा गर्न मन लाग्यो। म एक अध्ययनशिल ब्यक्ति हो भन्ने मलाई लाग्छ। मेरो आफ्नै जिजिबिसाले गर्दा अहिले म मेरो जन्मभुमि भन्दा धेरै टाढा छु। तैपनि म बिभिन्न माध्यमबाट मेरो आफ्नो ब्यक्तिगत रुचिअनुसार पढिनै रहेको छु। अहिले बिश्व जगतमा कोरनाको कहर छ। यतिबेला सबैको दिमाग सन्तुलनमा छैन। मैले भने यो अबधिलाइ सदुपयोग गर्दै धेरै कुराहरु पढ्ने र बुझ्ने अबसर गरे। बिशेस गरेर पुर्बिय दर्शन, अध्यात्म र योगाको बरेमा बुझ ्ने मौका मिल्यो। यसले जिबनलाइ अलिक नजिकबाट बुझ्नलाइ मद्दत गर्यो। मैले बिशेस गरि पन्चतत्व, पन्च ज्ञानेन्द्रिय, सात चक्र र सात सुरको बारेमा सारंसमा बुझे। त्यसैगरि मैले योगा, प्रणायम र ध्यानले हाम्रो जिबनमा पार्ने महत्वपुर्ण पक्षहरुको बारेमा पनि जाने। यति धेरै कुराहरु जानेपछि मलाइ थाहा भयो, हाम्रो पुर्बिय दर्शन त अहिलेको आधुनिक बिज्ञान भन्दा धेरै अघि रहेछ। अहिलेको आधुनिक बिज्ञानले भन्न नसकेको कुराहरु यसले पहिलेनै भनिसकेको रहेछ। त्यसैले तपाइहरु पनि जिबनलाइ नजिकबाट बुझ्न चाहानुहुन्छ भने, यि कुराहरुलाइ अध्ययन गर्नुहोला। हाम्...

आफु भोकै बसेर छोराछोरिको पेट भर्ने आफु नाङ्गै बसेर छोराछोरिको आङ भर्ने छोराछोरिको खुशिमा आफ्नो सफलता ठान्ने संघर्सको अर्को नाम हो हाम्रो प्यारो बाबा। हामी सानो छदा महि पार्दै दुनाइ सिकाउथ्यौ घरको काम सबै आफै गरी हामिलाइ पढ्न पठाउथ्यौ हामीले राम्रो काम गरे खुशि हुदै इनाम दिन्थेयौ आफू धेरै नपढे पनि सधै पढ्नलाइ प्रेरित गार्थ्यौ तिमीलाइ कसरि सम्झौ बाबा तिमि सांच्चिकै अपरम्पार थियौ। ` हामी बुझ्दैनथ्यौ बाबा त्योबेला तिम्रो दुखलाइ तिमीले भनेको सुन्थ्यौ एकपाखे हुनु धेरै गाह्रो छ भनेर त्यसैले होला कहिले तिमी आमाको फोटो हेर्दै रुन्थ्यौ कहिले छोराछोरिलाई दुख भो भनेर पेटिमा बसेर प्रायश्चित गर्थ्यौ कहिले अब त छोरछोरि हुर्किसके भन्दै दुख लुकाउन पाए हुन्थ्यो भन्थ्यौ सायद तिमिलाइ पनि लाग्थ्यो होला तिम्रो दुख बाड्ने कोहि भैदिए। अझै ताजै छ बाबा तिमि ननिधाएका ती रातहरु तिमीले घर छाड्दाका ती बाटाहरु सुन्थ्यौ बिरानो ठाउँमा तिम्रो गोजी खाली हुदा कतिदिन भोकै पनि बस्यौ रे हिउदको कठाङ्ग्रिदो चिसोमा बाहिरै रातहरु पनि कटायौ रे तिमी जस्तो स्वाभिमानी मान्छेले अर्काको गालि ...

रानिभिरको काखमा हासिरहेछ स्वर्ग जस्तै मेरो सुन्दर गाउँ। खाल्डे हो नाउ त्यसको लाग्छ सधै फर्केर जाउ। बारिमा मकै धेरै फल्छ खोलि खेतमा सुनौला धान। भैसिलाइ गोठमै बाध्ने हो गाइबस्तु चर्ने चाहि  चरन । हिउदमा चारैतिर अलि उजाडिन्छ वर्षा याममा फेरि फर्किन्छ हरियाली। दशैं तिहार चाडपर्ब सार्है रमाइलो घर घरमा छाउछ मिठो खुशियाली। बग्दै झर्छ सावा छरुङ्गा भाङ्टारमा हुन्छ भेट दुबैको। अम्बोक बदाम  बेच्न  पाउदा निद पर्छ खुब चेनैको। रानिगुफामा रानी बस्थिन रे चमेरेगुफामा छ चमेरै चमेरो। रातमाटेमा रातै माटोको खानि सुलिबुङमा पाइन्छ सेतो कमेरो। गर्मि हुदा डाडा गोठ चिसो हावा सरर आउने। उकालीमा धेरै थकाइ लाग्दा रमिते छदैछ भारि बिसाउने। पारि बनमा न्याउली रूदा वारि गिद्दगुँडे न्यास्रो मान्छ। जब इन्द्रधनुषले साउती मार्छ गराहरुले आफ्नो सास फेर्छ। त्यहि हो भगवान इन्द्रको ठाउँ जहा अनगिन्ति खुशिहरु मिल्छ। जहासुकै बसेपनि आखिर मलाइ मेरो जन्मभूमी प्यारो लाग्छ। ✍️  सफल चाम्लिङ

मलाइ आज एउटा कुरा हजुरहरु समक्ष पेस गर्न मनपर्यो। यो ब्यक्तिगत अनुभब भएपनि तपाइहरुले पनि कहि कतै भोग्नुभको पनि हुनसक्छ। यधपी यदि कसैलाइ मेरो यो कुराले ठेस पुग्न गएमा क्षमा याचना माग्दछु। मेरो प्रारम्भिक शिक्षा खाल्डे स्कुलबाट सुरु भएर, माध्यमिक तहको अध्ययन पिपलबोटे स्कुलबाट पुरा भएको हो। कक्षा १० पढ्दै गर्दा, जिल्ला स्तरिय निबन्ध तथा हाजिरी जवाफ प्रतियोगितामा भाग लिने अबसर प्राप्त भयो। त्यसको लागि म लगाएत अन्य दुइजना साथिहरु सहित फिदिम तर ्फ प्रस्थान गरेउ। त्यो मेरो फिदिम गएको पहिलो पटक थियो। जब हामिहरु फिदिम पुगेउ, बाटोहरुमा बोर्डिङ स्कुलका बिध्यार्थिहरु ड्रेसमा पछाडि ब्याग बोकेर फर्कदै गरेका भेटेउ। सायद हामिहरु त्योबेला छुट्टि हुने बेलामा पुगेका थियौ होला। ती बोर्डिङ् स्कुलका बिध्यार्थिहरुलाइ देखेर मलाइ यस्तो लाग्यो आएम नोथिङ। यस्तो पो हो त स्टुडेन्ट भनेको त। त्यो दिन मलाइ फिल भयो म सच्चिकै गरिब रहेछु भनेर। त्यहि कुराले मलाइ पछिसम्म घचघच्याइ रहयो। मोरल डाउन गरायो। सायद भोलिपल्ट हुनुपर्छ, हाम्रो हाजिरी जवाफ। भाग मात्र लिइयो, तर सान्तवना पुरुस्कारमा चित्त बुझाइयो। त्यसको अर...

धेरै बर्षहरू बितिसकेछ तिमिले छाडेर गएको पनि अबत तिमिले तिम्रा सन्तानहरुलाइ बिर्सिए जस्तो लाग्छ किनभने आजभोली तिमि सपनीमा पनि खासै दर्शन दिन्नौ। जब म मस्तिस्कको डुङ्गा चढेर बिगत तिर सयर गर्छु तिमि त्यहि गुन्द्रिमा पल्टिरहेको देख्छु थोरै मात्र तिम्रो खुशि भेट्छु धेरै त तिम्रा ती गाउँका दुखहरुसँग अनि तिमी बिरामी हुदाका पिडाहरुसँग पौठेजोरि खेलिरहेको दृश्यहरु आँखा अगाडि साक्षात्कार गर्छु। तिम्रो उपचारको खातिर धेरै चोटि तिमीलाइ डोकोमा बोकेर शहरका अस्पतालहरु घुमाइयो कहालिएका बिजुवाहरु लगाइयो पण्डित घरमा बोलाएर ग्रहदशा पनि शान्त पार्न लगाइयो जानेसुनेसम्मको जडिबुट्टि गरियो अनि कुलको माङसँग बल मागियो भएका पैसाहरु सकिए तिम्रा कति गहनाहरु बेचिए तर बिडम्बना भनौ या लेखान्त तिम्रो दर्दलाइ भने दुर गर्न सकिएन। सम्झन्छु म त्यो अघिल्लो रात अगेनोको ओरिपरी बसेर आगो ताप्दै तिमिसँग कुरा गरेको मैले खोलाको गडेरा पकाउदा नुन हाल्न बिर्सेको अनि तिमिले यो त मौवा भो भनेको नानाले बजारबाट तिमिलाइ उसिनेको पिडालु लेइदिएको तिमिले धेरै चिसो भय...

पन्चायत पनि थोर बहुत देखियो, प्रजातन्त्र भोगियो, जनयुद्द भोगियो, पछिल्लो समय लोकतन्त्र र गणतन्त्र भोगिरहिएको छ। यिनै भिभिन्न परिवर्तनहरूसँगै धेरै प्रधानमन्त्रीहरु पनि देखियो। सबै प्रधानमन्त्रीहरुको आ-आफ्नो ठाउमा केहि योगदान त होलान। तर आजसम्म सम्झन लायक प्रधानमन्त्री चाहि मनमोहन अधिकारी मात्र देखियो। मेरो पृस्ठभुमिको कुरा गर्ने हो भने म कम्यूनिस्ट ब्यकग्राउण्डमा जन्मिएको मान्छे। तर जब ममा राजनैतिक चेतनाको अंकुरण  हुदै  गयो, कम्यूनिजम प्रति बि तृष्णा बढ्दै गयो। हुनत अहिले कम्युनिजम बिश्वभरिनै बडो अफ्ठ्यारो अबस्थामा गज्रिरहेको छ।नेपालमा विधमान कम्यूनिस्ट भनौदा पार्टिहरु पनि सहि मानेमा कम्यूनिस्ट हुदै होइनन। नामका मात्र हुन। म पनि धेरै राजनिति जानेको मान्छे त होइन। मेरो दृष्टिकोणमा अहिलेको समयमा देशलाइ सफल नेतृत्व दिनसक्ने र देशलाइ समृद्द बनाउन सक्ने क्षमता भएको नेताहरु डा बाबुराम भट्टराइ र गगन थापामा मात्र हुन्। अहिलेको चर्चामा रहेको टेलिभिजन अन्तर्बार्तामा नबिना लामाको अभिब्याक्ति सुन्दा लाग्यो उनि धेरै प्रधामन्त्री केपि ओलिको अन्धभक्त रहिछिन। हुनत मेरो ब्यक्ति...

महापुरुष त हु भन्छौ तिमि  खै के तिमिले त्यस्तो कर्म गर्यौ।  सारा दुनियालाइ मुफ्तमा हसाएर  खै के आफ्नो कद बढायौ।  अहंकार पाल्नु राम्रो होइन  उभिनलाइ धर्ति टेक्नै पर्छ।   जितको स्वाद थाहा पाउन  कैयौ पटक हारेको हुनैपर्छ।  मानिस त्यो भगवान बन्छ  जसले अरुको दुखलाई बोध गर्छ।   बुद्धत्व त्यतिकै प्राप्त हुन्न  त्यसका निम्ति तपस्य गर्नैपर्छ।  तिमीमा अभिमान धेरै भए तिमी अन्त्य अबस्य हुन्छ।   बासको वृक्षले गगनै चुमे पनि  आखिर एकदिन भुइतिर झुक्नैपर्छ। 

There are so many heroines in the Bollywood film industry then & now but they are under the shadow of Aishwarya Rai & Madhuri Dikshit. Likewise, there are so many so-called scholars in Nepal then & now but they are under the shadow of Sanduk Ruit, Kulman Ghising & Mahabir Pun. On the basis of Charles Darwin ‘Survival for the fittest’ evolution theory, he defines it’s not the strongest of species that survives, nor the most intelligent, but the one that is most adaptable to change. This is the mechanism of natural selection which applies everywhere. Winston Churchill says those that fail to learn from history are doomed to repeat it. It’s your choice either you want to be the bygone or the existing history which is in your hands. So think about it. Chinese Prof. Dr. says, Nepal is begging for alms showing the plates of gold itself. People from other countries have already seen the resources of our country but it’s a pity that we haven’t woken up yet. Stay pos...

म यो बिरानोभुमिबाट मेरा बिगतहरुलाइ सम्झेर आँखाहरु भिजाइरहेछु। हिजो जस्तो लाग्छ आमाको काखमा खेलेको बाबाको हात समाइ हिडेको  साथिहरुसँग गोठालो गरेको पखेरिहरुमा घाँस काटेको स्कुलमा दुनाइ सिकेको दशै तिहारमा खुब रमाको कति रमाइला थिए ती मेरा प्रीय बिगतहरु।   मेरा खुशि पनि हिजोसँगै कतै छुटिगएझै लाग्छ ती कलेजका मेरा साथिहरु ती घुम्न जादाका पलहरु ती डेटिङका अन्दाजहरु  या ती संघर्सका शृंखलाहरु मिठो सपना झै लाग्छ आज मसँग छ त केबल भारी जिम्बेवारी छ न खुलेर हास्न सक्छु न खुलेर रुननै सक्छु। समय कति बलवान रहेछ  भूतलाइ क्रमस बिर्सदै  भबिश्यको तारखी गर्नुपर्ने  साउको भन्दा बढि ब्याजको माया गर्नुपर्ने  आज म घडिसँगै चल्छु  महिनाको तलबसँग खुशि साट्छु कसैलाइ हसाउनु पाउदा  आफ्नो जीत ठान्छु।  समयको अनबरत रफ्तारसँगै  कतिले मलाइ बिर्से त कतिलाइ मैले बिर्से  कति सम्झनामा मात्र स...